YAPI

İnşaat Ustaları İçin Kurs Notları
Bölüm 1: YAPI

Yapı: Çeşitli yapı malzemeleri ve yapım teknikleri uygulanarak yapılan tesislerdir. Bu tesislerin (yapının) uzun ömürlü olması kaliteli malzeme ve yapım kurallarına uymakla mümkündür.

Proje, malzeme ve işçilik ne kadar mükemmel olursa olsun, bazen yapım sırasında unutulan ya da ihmal edilen veya önemsenmeyen işler bir depremde insanların sakat kalmalarına, ölmelerine ya da büyük maddi kayıplı hasarlara neden olmaktadır.

Örneğin; İki bitişik bina arasında bırakılmayan dilatasyon derzi (yer kaybı olmasın diye) depremde iki binanın çarpışmasına, bunun sonucu olarak binaların yana yatmasına, ya da yıkılmasına neden olmaktadır. Şunu hiçbir zaman unutmamalıyız, projesini, kontrollüğünü, işçiliğini yaptığımız bir yapının sınav günü deprem olduğu gündür.

1.1. Yapı Sınıfları

Yapılar değişik kullanım şekillerine, yapıldıkları malzeme türüne, taşıyıcı elemanlara ve bulundukları yerler gibi birçok sınıfa ayrılırlar.
Yapıldıkları malzeme ve taşıyıcı sistemlere göre bazı yapı çeşitlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Kerpiç Yapılar
• Ahşap Yapılar
• Betonarme Yapılar
• Kagir Yapılar
• Çelik Yapılar
• Prefabrike Yapılar
• Yığma Yapılar
• Kompozit Yapılar

1.2. Yapının Özellikleri

İyi bir yapının bir takım özellikleri olmalıdır. Yapı kullanılmaya başladığında beklentileri en iyi şekilde karşılamalıdır. Bunun için yapım öncesi ve yapım sonrası uygulanması gereken kriterler vardır.

• Yapı emniyetli olmalı (Düşey yüklere, depreme, rüzgar yüklerine vs.)
• Ekonomik olmalı
• Estetik Olmalı
• Yapı imalat tekniklerine, kurallarına uygun yapılmalıdır
• Yapı ne amaçla planlandı ise aynı amaç için kullanılmalıdır.

1.3. Emniyetli Bir Yapı İçin Neler Yapılmalıdır?

Yapının emniyetli olabilmesi için birçok madde sayabiliriz, önemli olanlarından bazıları şunlardır; 

*Yapı ruhsatlı olmalıdır. 

*Yapı projeleri, konusunda uzman inşaat mühendisi, mimar, elektrik mühendisi, makine mühendisi gibi firma ve kişilerce yapılmalıdır.  

*Zemin deneyleri ilgili mühendislerce yapılmalı ve raporları hazırlanmalıdır. 

*Yapı projeleri; yürürlükteki imar kanunu, afet yönetmeliği, Türk Standartları ile diğer şartname ve yönetmeliklere uygun olmalıdır. 

*Yapı Denetimi ilgili Yapı Denetim şirketlerince yapılmalı 4708 sayılı kanunda belirtilen kontrollük kriterleri, beton deneyleri aynen yapılmalıdır.  

*Projene kadar mükemmel olursa olsun, kötü işçilik uygun olmayan malzeme ile yapılan bir imalat, yapının emniyetli olmamasına neden olacaktır. Bu nedenle yapılarda konusunda uzman, sertifikalı kalfa ve ustaların çalışması ve yapı malzemelerinin TSE kriterlerine uygun olması son derece önemlidir.

Kaynak İnşaat Mühendisleri Odası / İzmir Şubesi İnş. Müh. Ali ACAR