Betonarme Proje Bölüm 2

Kalıp Planı
Kalıp planları yapının büyüklüğüne göre 1/50 veya 1/100 ölçeklidir. Paftanın alt köşesinde hangi kata ait olduğu, ölçeği, kullanılan malzeme cinsleri yazılıdır. Kalıp planında aşağıdaki bilgileri bulmak mümkündür.

• Döşeme ismi ve kalınlıkları
• Kiriş isim ve ebatları
• Düşük döşeme
• Baca yerleri
• Kolon isimleri
• Kiriş aks ölçüleri
• Kalıp dış ve iç ölçüleri
• Boşluklar, hava bacaları
• Merdiven basamak yerleşimi (Sahanlık şekli)
• Etkin yer ivmesi ve katsayısı
• Bina önem katsayısı
• Taşıyıcı sistem davranış katsayısı
• Yerel zemin sınıf
• Lento var ise
• Ter kirişler
• Kalıbın mimariye göre kotu
• Farklı kiriş ve döşeme kotları
• Kullanılacak beton ve çelik sınıfı

Kalıp Donatı Planı

Kalıp donatı planı isminden de anlaşılacağı gibi döşeme, balkon, merdiven donatılarını gösterir. Döşemenin her iki istikametteki donatıları adet, çap ve donatı aralığı ile donatı toplam boyları bu projeden alınır ve imalatı yapılır.

Paftanın altında hangi kata ait olduğu, beton ve donatı cinsi yazılır. Döşeme donatılarındaki rakamların neyi ifade ettiklerini bir örnekle açıklarsak;

Burada 10 rakamı, L=780 uzunluğunda 10 adet pilye ile L=3.90 uzunluğundaki 10 adet düz demiri ifade eder. 8 / 30 ise donatının çapının 9 lik olacağı ve 30 cm ara ile döşeneceğini ifade eder.

Asmolen Döşemeli Kalıp Planı

Plak döşemeli kalıp planlarından farkı, döşemenin nervür kirişlerden teşekkül etmesidir. Nervür donatıları nervür kiriş detaylarından alınır. Nervür ayarlarına tuğla blok, gazbeton ve britek asmolen bloklar konur. Nervür araları en fazla 70 cm dir.

Tabla kalınlığı 1. Derece deprem bölgelerinde 7cm, asmolen kalınlığı 25 cm den az yapılmamaktadır. Nervür kiriş genişliği en az 10 cm dir. Nervür kirişlerin uzunluğu 4 m den fazla ise aynı boyutta enine diş düzeni vardır. 7 m nin üzerinde bu diş sayısı 2 ye çıkar. Kalıp ve donatı plağı ayrı olması durumuna göre örnek çizimler verilmiştir. 

Mütemadi Ve Münferit Temellerde Donatı Ve Diğer Elemanları İsimleri:

Nervür Kiriş Bilgileri

Nervür Kiriş Detayları
Nervür kiriş detayları 1/20 ve 1/25 ölçeklidir. Kalıp bitiminden sonra nervür kiriş donatıları betonarme detay projelerinden bakılır. Montaj, ana donatı, kıvrım ve toplam donatı boyları ile çiroz etriye çap ve donatı aralıkları alınıp imalat yapılır. Kirişler ait oldukları kata göre isim alırlar. Örneğin 3. kat kalıbı yapılıyorsa 300 ile başlayan nervür kiriş detaylarına bakılır. (N301, N302 ... vs.)

Burada 35 Ø8/16 etr L=81'in neyi ifade ettiğini açıklarsak;
30 --> N303 Nervür Kirişinde 35 adet çiroz etriye vardır.
Ø8--> Çiroz etriye donatı çapı
16 --> Çiroz etriye 16cm ile döşenecek
81 --> Çiroz etriyenin açılım uzunluğu 81cm dir
2Ø8 Mon--> Üstte 2Ø8 donatı
2Ø10 --> Altta 2Ø10 donatı olacaktır.

Kiriş Bilgileri (Katlar)

Kiriş Detayları
Nervür kiriş detayları gibi bu tür kirişler de 1/20 veya 1/25 ölçeklidir. Kiriş donatılarının hazırlanması, kiriş detaylarından alınan bilgiler ile mümkün olmaktadır. Kirişlerde deprem etriyeleri kullanılması zorunludur. 60 cm den yüksek kirişlerde gövde donatıları bulunmaktadır. Aşağıda verilen kiriş detaylarında şekil, çizim ve sayıların ne anlama geldikleri anlatılmıştır.

Yapı İçi Kiriş Genişliklerinde Bir Sıraya Konabilecek Donatı Adetleri

Yapı Dışı Kiriş Genişliklerinde Bir Sıraya Konabilecek Donatı Adetleri

Merdiven Donatı Düzeni

Yapıda uygulanacak merdivenin plan ve kesitlerini gösterir. Bu planda sahanlık ve basamakların tevzi donatılarını görmek mümkündür. Kesitte merdivenin ana donatısı ve donatının kırım yerleri görülebilir. İmalat sırasında donatı kırım yerlerine özellikle dikkat edilmelidir.
Yapının betonarme projesinden merdivenin malzeme, donatı cinsine ve detaylarına bakılır. Projede detay yoksa kontrol mühendisinden talep edilmelidir. Merdivenler deprem yönünden son derece önemli yapı elemanlarıdır.

Kolonlar
Kolonlarda ve perdelerde deprem etriye ve çırozları kullanılması zorunludur. Deprem etriyelerinin iki ucunda mutlaka 135 derece kıvrımlı kancalar bulunacaktır. Kolonlarda 25 Ø ( Ø = Etriye çapı) aralığını geçmeyen çirozlar etriye ve kolon boy donatılarını saracak şekilde yapılmalıdır.

Uzun kenarı dar kenarının 7 katına eşit veya daha büyük yapı elemanı olan kolonlarda perde kolon denir. Kolon aplikasyonundan ebat ve donatılar, çiroz adetleri, perde uç bölgesi tespit edilir. Perde etriye açınımından etriye çap ve kesim boyları alınır. Etriyeler bu ölçülere bağlı kalınarak hazırlanır.

Kolon Boyuna Donatısı Detayları

Kolon ve Perde Boy Kesitleri

Kolon ve perdelerde sıkıştırma mesafeleri ve boyuna donatı eklerinin yerini gösteren şemadır.
Hangi kolonun donatı hazırlıkları yapılıyorsa, detaylardan o kolonun numarası ile boy kesitine bakılır. Etriye aralıkları ve kolon boyuna donatı ek yerleri ölçüleri bu kesitten alınır. Betonarme yapılarda kolon ve perde etriyelerinin kiriş içinde devam etmesi zorunludur.

Kaynak İnşaat Mühendisleri Odası / İzmir Şubesi İnş. Müh. Ali ACAR